Doorgaan naar hoofdcontent

Diefstal en doodslag : de broertjes Kant

Twee Winschotense broertjes gingen de fout in. De oudste pleegde een zwaar vergrijp, hij stak in 1915 iemand dood. De jongste maakte zich schuldig aan diefstal.


Op zondag 12 december 1915, om tien over negen ’s avonds ging de 24-jarige handwerklerares Antje Heikens uit Winschoten bij het postkantoor een brief op de bus doen.

Wilhelminastraat, 1920. Bron: Beeldbank Groningen.

Op de terugweg werd zij in de Wilhelminastraat volkomen uit het niets aangevallen door een jongen met een mes. Hij stak haar in haar lies en raakte een slagader. Hevig bloedend wist Antje zich nog naar het ouderlijk huis in de Bosstraat 15 te slepen, waar haar buurvrouw meteen alarm sloeg. Antje was er slecht aan toe. Twee plaatselijke huisartsen verleenden eerste hulp en riepen er een professor uit Groningen bij. Maar hij kon niks meer voor Antje betekenen. Zij overleed diezelfde nacht.

Op 17 december werd zij onder grote belangstelling begraven. Er waren 21 kransen en bloemstukken.

Belgische militair

Kort na de moord sprak een arbeider van de strokartonfabriek ‘Reiderland’ in Winschoten politie-inspecteur Verkaik aan, die in de fabriek was voor een andere zaak. Hij vertelde dat een van zijn collega’s beweerde dat hij Antje op de avond van de moord had gezien.

Het ging om Johann Kant, die aan de Ludensweg woonde. Hij werd verhoord, en verklaarde dat hij aan het andere eind van de Wilhelminastraat stond toen hij Antje zag. Zij gilde en drukte haar handen tegen haar lichaam. Plotseling kwam er een Belgische militair aanrennen die hem omver liep.

Een vreemd verhaal. Het klopte ook niet. Vanaf de plek waar Johann stond, had hij Antje onmogelijk kunnen zien. De politie doorzocht zijn ouderlijk huis. Op zijn zondagse kleren zaten bloedvlekken, en in de schuur zat in een jaszak een groot mes met bloedsporen.

Belager

Rond het tijdstip van de moord waren drie meisjes bij de woning van het slachtoffer lastiggevallen door een jongen die hen wilde slaan, en een van hen had gestompt. Bij een confrontatie herkenden de meisjes Johann als hun belager.

Ook naar een van zijn zussen toe had Johann zich agressief gedragen. Deze Eberdina was naar een oom in Groningen vertrokken omdat Johann had gedreigd haar te zullen vermoorden. Zij durfde niet meer naar huis.

Rechtszaak

Johann werd op 18 december in hechtenis genomen, en in Groningen psychisch onderzocht. Hij bekende de moord pas op 13 januari 1916. Tijdens de rechtszitting sprak het O.M. van een ‘verwaarloosde knaap’, ‘een jongen die niet helemaal normaal scheen te zijn’.

Zijn moeder zat sinds enige tijd in een psychiatrische inrichting. Had Johann ook psychische problemen? Wat was zijn motief? Via de kranten komen we dat niet te weten; omdat hij minderjarig was werd de zaak achter gesloten deuren behandeld.

In april 1916 werd Johann veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf en ter beschikking stelling van de regering tot zijn 21ste (wat een krant ‘dwangopvoeding’ noemde).

Pepermunt

Harm was het 1 jaar jongere broertje van Johann. Hij was drukkersleerling. Samen met de zestienjarige Otto, kleermakersknecht, ging hij op dievenpad. Na een nachtelijke inbraak kwam een agent een van de jongens tegen op straat. Hij beweerde dat hij tot laat gewerkt had. De andere jongen werd gezien op het moment dat hij na de inbraak op zijn klompen wegrende, en eerder op het dak van het huis van zijn inbraakmaatje, toen hij hem wekte om op dievenpad te gaan.

Harm en Otto waren er gloeiend bij. Zij werden in februari 1916 opgepakt, en bekenden een reeks diefstallen. Uit de winkel van de heer Nagelsmit hadden zij een doos chocola gestolen, en uit de winkellade van koopman Izaäk Frankforter een tabakskistje met Fl. 2,13. Van dit geld hadden zij elk een zaklantaarn gekocht. (Handig bij hun nachtelijk strooptochten!) Het kistje vond de politie terug in de tuin van de directeur van het postkantoor.

Bij mejuffrouw Alberts, depothoudster, stalen de jongens een doos pepermunt. De lege doos lag achter de kantoren van de heer De Wiljes. Bij de heer Elsinga jatten ze witbrood, en bij koopman Wiersum tot twee keer toe appels. De jongens werden ter beschikking van de regering gesteld.

Opvoedingsgesticht

Ik vind Harm in het register van het Rijks Opvoedings Gesticht in Doetinchem. Hij werd hier in april 1916 geplaatst. In juni werd hij verplaatst naar het R.O.G. Avereest, van waaruit hij in juli 1917 ontsnapte. De politie pakte hem op in Winschoten. (NB De kranten beschreven hem als ‘de vijftienjarige moordenaar van Antje Heikens’, wat natuurlijk niet klopte.).

Johann trouwde in 1924, Harm in 1927. Hopelijk werden ze hierna brave huisvaders en gingen ze niet meer de fout in.

Achtergrondinformatie

Familie Heikens

De vader van Antje was aannemer Geuko Heikens (1852-1923). Hij trouwde in 1883 met Lammechiena Brader (1857-1933). Het echtpaar had zes kinderen: Aaltje Engelina (1884), Engelina Aaltje (1885), Geert (1887), Jan (1888), Herman (1890) en Antje (1891-1915).

Familie Kant

Frans Kant (1863-1931), grofsmit, trouwde op 22 mei 1895 met dienstbode Evertje Sprenger (1869-1929).

Zij kregen elf kinderen: Nn, ‘levenloos’ (1896) ; Lammert (1897) ; Aaltje (1898-1917) ; Eberdina (1899); Johann Tönis Bartholt Heinrich (1901, vernoemd naar zijn opa van moederskant) ; Harm (1902) ; Alida (mei 1903-maart 1904) ; Alida (oktober 1904) ; Marieke (1906) ; Jantje (1908-1916) ; Benno (1909).

- Johann

Johann trouwde in november 1924 met Willemijntje van der Heijden. Zij kregen kinderen en kleinkinderen, (vermeldt hun grafsteen, op de Hervormde Begraafplaats Maartensdijk). Johann overleed in 1986, Willemijntje in 1981.

- Harm

Harm trouwde in 1927 met de zeventienjarige Tabina Geertruida Tuin. In 1959 scheidden zij. Tabina overleed een jaar later. Zij ligt begraven op de Oude Begraafplaats Winschoten. In haar rouwadvertentie staan vier namen, (waarschijnlijk de kinderen), en daaronder ‘kleinkinderen’. Waar en wanneer Harm overleden is, heb ik niet kunnen achterhalen.

Bronnen

Labels:

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog