Een Haagse huisschilder duikt in de kantongerechtberichten van eind negentiende eeuw telkens op als veelpleger van burengeruchten en dronkenschap. Maar wie was het nou, G.W. of G.J. Thewis?
Een rechtszitting van het Kantongerecht in ’s Gravenhage, april 1880.
- ‘J.W.’ moest voor het zetten van wildstrikken tot f 10 betalen, of 3 dagen zitten.
- ‘W.K.’ moest tot f 1 betalen of 1 dag zitten omdat hij in een trein was gestapt die al begon te rijden.
- ‘J.v.S.’ had te hard met de hondenkar gereden, hij had erop gezeten, én hij had de hond niet aangelijnd: drie overtredingen, boete tot 3 x f 3, of 3 dagen zitten.
- Helena Grootveld, (huisvouw van P.J. v.d. Bosch), en Grietje van der Toorn hadden bedorven schollen en tongen verkocht. Ieder moest f 10 betalen of 3 dagen èn 3 dagen de cel in.
Bedorven vis
De bedorven vis was ‘een gevaar voor de gezondheid’ volgens het kantongerecht. Vandaar misschien dat Helena en Grietje met naam en toenaam in de krant staan.
Waarom dat ook gold voor G.W. Thewis, ‘verwer’, die zich schuldig had gemaakt aan burengerucht (tot f 5,50 of 2 èn 3 dagen zitten), en aan ‘zich in kennelijk beschonken toestand’ in het openbaar bevinden’, is mij niet duidelijk.
Mogelijk omdat de man een hardnekkige veelpleger was die voor de 22e maal dronken op straat rondhing. Hij moest tot f 10 betalen, of 3 dagen de cel in.
Beide boetes samen bedroegen ongeveer net zoveel als Thewis als schilder in één week verdiende (in een advertentie uit die tijd werd een schildersweekloon geboden van f 16 à f 18).
Wat het een beetje verwarrend maakt, is dat er in de kantongerechtberichten twee Thewissen voorkomen: ‘G.W. Thewis’, en ‘G.J. Thewis’, of ‘Gérard J.’.
Beide boetes samen bedroegen ongeveer net zoveel als Thewis als schilder in één week verdiende (in een advertentie uit die tijd werd een schildersweekloon geboden van f 16 à f 18).
Wat het een beetje verwarrend maakt, is dat er in de kantongerechtberichten twee Thewissen voorkomen: ‘G.W. Thewis’, en ‘G.J. Thewis’, of ‘Gérard J.’.
Algemeen Politieblad
Ik pak het Algemeen Politieblad erbij. In de editie uit 1882 vind ik een Gerardus Johannes Thewis. Beroep: ‘verwer’. ‘Heeft gewoond te ’s-Gravenhage’. Leeftijd: 49 jaar. Hij is veroordeeld tot een ‘subsidiaire gevangenisstraf’ van zes dagen’.
Ook in de 1884-editie komt Gerardus Johannes Thewis voor. Hij ‘heeft gewoond te ’s-Gravenhage’, en is bij verstek veroordeeld voor overtredingen in oktober en november 1883.
Dat zou wel erg toevallig zijn. En inderdaad: G.J. Thewis bestaat helemaal niet. Ik vind in de archieven en familieberichten alleen Gerhardus Wilhelmus Thewis, geboren op 12 december 1832 te Woudsend in Friesland.
Gerhardus Wilhelmus was huisschilder. Hij trouwde in augustus 1865 in Den Haag met de 47-jarige naaister Johanna Maria van Dam. Een stuk ouder dan hij, kinderen zijn er dan ook niet meer gekomen.
Ik pak het Algemeen Politieblad erbij. In de editie uit 1882 vind ik een Gerardus Johannes Thewis. Beroep: ‘verwer’. ‘Heeft gewoond te ’s-Gravenhage’. Leeftijd: 49 jaar. Hij is veroordeeld tot een ‘subsidiaire gevangenisstraf’ van zes dagen’.
Ook in de 1884-editie komt Gerardus Johannes Thewis voor. Hij ‘heeft gewoond te ’s-Gravenhage’, en is bij verstek veroordeeld voor overtredingen in oktober en november 1883.
Waren er inderdaad twee Gerardussen Thewis in Den Haag die ongeveer even oud waren en allebei schilder van beroep?
Dat zou wel erg toevallig zijn. En inderdaad: G.J. Thewis bestaat helemaal niet. Ik vind in de archieven en familieberichten alleen Gerhardus Wilhelmus Thewis, geboren op 12 december 1832 te Woudsend in Friesland.
Gerhardus Wilhelmus was huisschilder. Hij trouwde in augustus 1865 in Den Haag met de 47-jarige naaister Johanna Maria van Dam. Een stuk ouder dan hij, kinderen zijn er dan ook niet meer gekomen.
Gerhardus overleed in maart 1886, op 53-jarige leeftijd.
Het laatste kantongerechtbericht dateert uit januari 1884, toen G.W./G.J. Thewis voor de 37e keer berecht werd wegens openbare dronkenschap.
Het laatste kantongerechtbericht dateert uit januari 1884, toen G.W./G.J. Thewis voor de 37e keer berecht werd wegens openbare dronkenschap.
Schandpaal
Zonder de man hier aan de schandpaal te willen nagelen, denk ik dat veel erop wijst dat G.W. de luidruchtige, bezopen veelpleger uit 1880 was.
Zonder de man hier aan de schandpaal te willen nagelen, denk ik dat veel erop wijst dat G.W. de luidruchtige, bezopen veelpleger uit 1880 was.
Misschien gaf hij expres valse voorletters op als hij werd aangehouden, zodat ze hem niet op konden sporen. Is zo die G.J. in de wereld geholpen.
Wie zal het zeggen.
Bronnen:
- Centrum voor Familiegeschiedenis CBG (via hen: Algemeen Politieblad)
- Haags Gemeentearchief
- Krantendatabase Delpher
- Openarchieven
- Wiewaswie
Reacties