Op topotijdreis : het Leugenhuis

Op de website Topotijdreis van het Kadaster kan je de kaart met jouw straat of stad een heel eind terug in de tijd zetten. Zo stuitte ik op de Leugenbrug en het Leugenhuis in Loosduinen.

Leugenbruggen, in volksverhalen zijn het meestal bruggen waar je doorheen kon zakken als je loog, volgens een archeologisch bureau-onderzoek van het gebied. Misschien heette het huis naar de brug?

Brand

Topotijdreis gaat terug tot 1815, en toen stond het er al, aan de Nieuweweg in de Uithofspolder.
Er is niet veel te vinden over zijn geschiedenis, een paar krantenartikelen in Delpher en in het historisch archief Westland. In 1883 werd het door brand verwoest: 'dinsdagavond is alhier afgebrand de boerenwoning met saamhoorigheden, genaamd 'Het Leugenhuis' bewoond door den landbouwer Job Duijndam'. Het woonhuis, de schuur en drie hooibergen brandden af, zeven paarden, zes koeien en twee kalfjes 'werden prooi der vlammen'.

Dienstbode

We gaan twintig jaar verder in de tijd. In 1904 zakte er bij de Leugenbrug een dienstbode uit Loosduinen door het ijs, die de 'traditionele tocht per schaats naar Vlaardingen wilde maken'. (Dat was overigens een flinke tocht, zeker een kilometer of eenentwintig.) Men bracht het meisje naar de boer van het Leugenhuis om daar vast op te knappen. De 'rijke boerenfamilie' gaf haar een borrel 'en stuurde ze toen druipnat naar Loosduinen, ruim een half uur, met de boodschap, dat ze maar hard moest loopen. Thans is het meisje ernstig ziek. Wat wonder!' Het voorval haalde vele plaatselijke kranten.

Het is niet bekend of die harteloze boer er nog woonde toen de 'kapitale bouwmanswoning' in 1918 op de markt kwam, met percelen wei-, hooi- en bouwland.

Luchtaanvallen

In de daarop volgende decennia gaat de berichtgeving eigenlijk alleen nog over de erbarmelijke staat waarin de boerderij verkeerde: in 1935, het huis was van de gemeente Den Haag, moest het hersteld worden. Vervolgens kwam het de oorlog niet ongeschonden door, het raakte beschadigd door twee Britse luchtaanvallen. Uit de brug werd een stuk geslagen. 

De gemeente diende een schadeclaim van 2.426,26 gulden in bij het Bureau Financiering Wederopbouw Publiekrechtelijke Lichamen. (Opvallend genoeg is de enige foto waarop het huis misschien met enige moeite te vinden is, een luchtfoto van de RAF uit 1944.)

Toen de Leugenbrug in 2013 vernieuwd zou worden, vond er eerst een vooronderzoek plaats om te achterhalen of er nog explosieven uit WOII aanwezig waren. (Zie fotorapportage 'op bommenjacht bij Leugenbrug'.)

Uithof

In 1980 was het Leugenhuis ernstig aangetast door vandalisme. Het werd afgebroken. De Uithofspolder had inmiddels een recreatieve bestemming gekregen en heeft die nog steeds: de Uithof en manege Berestein zijn er te vinden, en op de plek waar ongeveer het Leugenhuis heeft gestaan zit kanovereniging De Windhappers.

De vernieuwde Leugenbrug heet niet meer zo. Eerdergenoemde bron meldt droog: het is nu 'een exemplaar waar niemand meer doorheen zal zakken'.

Echt leuk voor een druilerige winterdag, Topotijdreis!