Het begon allemaal met een schilderij in het Haags Historisch Museum, het 'Gezicht op Den Haag vanuit het zuidoosten' van Jan van Goyen, uit 1650.
Op het tekstbordje bij het schilderij werd melding gemaakt van 'de Spookbrug', die de Dunne Bierkade en de Zuidwal aan beide kanten van de Paviljoensgracht met elkaar verbond. Hier zou een nachtwacht spoorloos verdwenen zijn. Het spookverhaal liet me niet los, en ik ging op zoek.
Maar ik kon er weinig over vinden. Volgens het Jaarboekje 'Die Haghe' uit 1977 hield de naam Spookbrug verband met het zogenaamde 'Spookhuis' op de hoek bij de Dunne Bierkade, waar ooit een geheimzinnige moord was gepleegd. Hierdoor bleef het pand lange tijd onbewoond.
Het tijdstip van de moord is onduidelijk. Gebeurde het toen Jan van Goyen aan de Dunne Bierkade woonde? Hij had er meerdere panden, en woonde zelf op nummer 16, niet eens zo ver van het 'Spookhuis' vandaan. Misschien was het een moord van ver voor zijn tijd.
'Omtrent welken tijd de Spookbrug die benaming is gegeven, zouden wij niet met juistheid kunnen opgeven', schrijft A.W. Kroon in zijn boek 'Beschrijving van 's Gravenhage, uit echte bronnen geput' (1852). 'Zekerlijk dagteekent zich dit van vroegeren tijd, toen men, bij geringer beschaving, gelooviger was dan thans het geval is, namelijk, in dezen zin, dat men aan zaken hechtte die tegenwoordig en te regt geen ingang meer vinden'.
Haardplaat
Het ging volgens Kroon om een 'heimelijke moord'; 'het gebeente van den ongelukkige was in het huis verborgen en van daar dat de geest des overledenen rust, noch duur had'.
Het ging er bij dat spoken nogal heftig aan toe volgens het spirituele blad 'Het toekomstig leven' uit november 1902 (in 'Antieke spookverhalen' van L. Modderman, 2008). 'De vermoorde, waarschijnlijk weinig tevreden met dit ontijdig einde, kwam, zoo 't heette om zich daarover te wreken, alle nachten een verschrikkelijk lawaai te maken en 't geheele huis op stelten te zetten'. De beenderen, 'welke de moordenaars er hadden verborgen', bleken zich te bevinden achter de ijzeren haardplaat.
Een der bewoners ontdekte dit bij toeval, schrijft Kroon. De bewoners zorgden dat de botten begraven werden, en de dolende geest vond eindelijk rust.
Meisje
Wie was het onfortuinlijke slachtoffer? De verdwenen nachtwacht? Of was het een meisje, zoals Chris Schram zegt op zijn webpagina over verdwenen Haagse bruggen. Waren er inderdaad meerdere moordenaars in het spel, en zijn ze ooit gepakt? Of waren zij dood en begraven toen de botten ontdekt werden?
We zullen het nooit weten. Omstreeks 1900 werd de Paviljoensgracht gedempt en verloor de Spookbrug zijn bestaansreden.
Op het tekstbordje bij het schilderij werd melding gemaakt van 'de Spookbrug', die de Dunne Bierkade en de Zuidwal aan beide kanten van de Paviljoensgracht met elkaar verbond. Hier zou een nachtwacht spoorloos verdwenen zijn. Het spookverhaal liet me niet los, en ik ging op zoek.
Maar ik kon er weinig over vinden. Volgens het Jaarboekje 'Die Haghe' uit 1977 hield de naam Spookbrug verband met het zogenaamde 'Spookhuis' op de hoek bij de Dunne Bierkade, waar ooit een geheimzinnige moord was gepleegd. Hierdoor bleef het pand lange tijd onbewoond.
Het tijdstip van de moord is onduidelijk. Gebeurde het toen Jan van Goyen aan de Dunne Bierkade woonde? Hij had er meerdere panden, en woonde zelf op nummer 16, niet eens zo ver van het 'Spookhuis' vandaan. Misschien was het een moord van ver voor zijn tijd.
'Omtrent welken tijd de Spookbrug die benaming is gegeven, zouden wij niet met juistheid kunnen opgeven', schrijft A.W. Kroon in zijn boek 'Beschrijving van 's Gravenhage, uit echte bronnen geput' (1852). 'Zekerlijk dagteekent zich dit van vroegeren tijd, toen men, bij geringer beschaving, gelooviger was dan thans het geval is, namelijk, in dezen zin, dat men aan zaken hechtte die tegenwoordig en te regt geen ingang meer vinden'.
Haardplaat
Het ging er bij dat spoken nogal heftig aan toe volgens het spirituele blad 'Het toekomstig leven' uit november 1902 (in 'Antieke spookverhalen' van L. Modderman, 2008). 'De vermoorde, waarschijnlijk weinig tevreden met dit ontijdig einde, kwam, zoo 't heette om zich daarover te wreken, alle nachten een verschrikkelijk lawaai te maken en 't geheele huis op stelten te zetten'. De beenderen, 'welke de moordenaars er hadden verborgen', bleken zich te bevinden achter de ijzeren haardplaat.
Een der bewoners ontdekte dit bij toeval, schrijft Kroon. De bewoners zorgden dat de botten begraven werden, en de dolende geest vond eindelijk rust.
Meisje
Wie was het onfortuinlijke slachtoffer? De verdwenen nachtwacht? Of was het een meisje, zoals Chris Schram zegt op zijn webpagina over verdwenen Haagse bruggen. Waren er inderdaad meerdere moordenaars in het spel, en zijn ze ooit gepakt? Of waren zij dood en begraven toen de botten ontdekt werden?
We zullen het nooit weten. Omstreeks 1900 werd de Paviljoensgracht gedempt en verloor de Spookbrug zijn bestaansreden.
Reacties