Voor tien cent per persoon kon het publiek zich in 1899 vergapen aan Pieternella uit Oud-Vossemeer (2.03 m) of Luitje uit Groningen (2.20 m).
De Zeeuwse reuzin
L. Bouwman, ook wel ‘Lange Luut’ genoemd, werd op zijn veertiende ziek, en groeide binnen zes weken 29 cm. Op zijn achttiende was hij 1 meter 94, een paar jaar later 2 meter 20.
Bouwman woonde sinds 1898 in Groningen. Hij kwam uit Thesinge, waar het landbouwer was, maar ’het was hem tegengelopen’, en daarom ventte hij nu aardappels langs de deuren. Vroeger kreeg hij aanbiedingen om zich op kermissen te laten bekijken. Daar ging hij nu serieus werk van maken, met een impresario.
En zo kon men in januari 1899 in Amsterdam voor tien cent ‘het wonder’ aanschouwen. ‘Daar stond-ie kaarsrecht, oudbakken als een Groninger koek, in een rode rok en zwartzijden broek, met een hoogzijden hoed, achter een hekje, de grootste man ter wereld, en wij mompelden vol verbazing ‘wat een lange lummel!
Pieternella Pipping, die de ‘Zeeuwse reuzin’ werd genoemd, was op haar achtste al groter dan de juf. Ze wilde van school omdat ze gepest werd. Op haar veertiende was zij iets langer dan twee meter en woog zij 112,5 kilo. Schoenmakers hadden geen leest die groot genoeg was om schoenen voor haar te maken, en daarom kreeg zij een paar klompen à fl. 1,25. (Ter vergelijking: een gangbare maat kostte 40 cent.)
Pieternella’s vader kreeg allerlei aanbiedingen om zijn dochter op kermissen ten toon te stellen, maar wees ze af. Wel ging hij met haar langs een aantal Zeeuwse en Brabantse cafés. In maart 1899 moesten inwoners van Halsteren 10 cent toegang betalen om Pieternella te bekijken. ‘Het mooiste krijgt men te aanschouwen als men de handen en polsen naast die van een gewoon mensenkind legt’, schreef de krant.
Pieternella’s vader kreeg allerlei aanbiedingen om zijn dochter op kermissen ten toon te stellen, maar wees ze af. Wel ging hij met haar langs een aantal Zeeuwse en Brabantse cafés. In maart 1899 moesten inwoners van Halsteren 10 cent toegang betalen om Pieternella te bekijken. ‘Het mooiste krijgt men te aanschouwen als men de handen en polsen naast die van een gewoon mensenkind legt’, schreef de krant.
In Vlissingen, in mei: ‘zulk een product van buitengewone groeikracht is de moeite van een bezoek waard. De grote meid zoals men haar met recht mag noemen geniet een goede gezondheid, als ziet zij wel wat bleek van kleur en in uitspraak en handelingen is zij niet erg vlug en bewegelijk. Zij mocht zich alhier in een vrij druk bezoek verheugen’.
Pieternella overleed toen ze pas 15 was. Arm kind! In het bevolkingsregister van Oud-Vossemeer staat bij haar naam gekrabbeld ‘ruim 2 meter lang, 130 kilo’. De krant schreef: ‘Oud-Vosmeer heeft een merkwaardigheid verloren’.
Ik ben geen medicus, maar ik vermoed dat Pieternella aan reuzengroei leed, als gevolg van een overproductie van groeihormonen. Een zeldzame aandoening, tegenwoordig gelukkig te behandelen, al kan de aandoening ‘een groot stempel op je leven drukken’, aldus de Nederlandse Hypofyse Stichting.
De grootste man
Pieternella overleed toen ze pas 15 was. Arm kind! In het bevolkingsregister van Oud-Vossemeer staat bij haar naam gekrabbeld ‘ruim 2 meter lang, 130 kilo’. De krant schreef: ‘Oud-Vosmeer heeft een merkwaardigheid verloren’.
Ik ben geen medicus, maar ik vermoed dat Pieternella aan reuzengroei leed, als gevolg van een overproductie van groeihormonen. Een zeldzame aandoening, tegenwoordig gelukkig te behandelen, al kan de aandoening ‘een groot stempel op je leven drukken’, aldus de Nederlandse Hypofyse Stichting.
De grootste man
L. Bouwman, ook wel ‘Lange Luut’ genoemd, werd op zijn veertiende ziek, en groeide binnen zes weken 29 cm. Op zijn achttiende was hij 1 meter 94, een paar jaar later 2 meter 20.
Bouwman woonde sinds 1898 in Groningen. Hij kwam uit Thesinge, waar het landbouwer was, maar ’het was hem tegengelopen’, en daarom ventte hij nu aardappels langs de deuren. Vroeger kreeg hij aanbiedingen om zich op kermissen te laten bekijken. Daar ging hij nu serieus werk van maken, met een impresario.
En zo kon men in januari 1899 in Amsterdam voor tien cent ‘het wonder’ aanschouwen. ‘Daar stond-ie kaarsrecht, oudbakken als een Groninger koek, in een rode rok en zwartzijden broek, met een hoogzijden hoed, achter een hekje, de grootste man ter wereld, en wij mompelden vol verbazing ‘wat een lange lummel!
Toen boog de reus zich in tweeën, als de hals van een giraffe die op de grond wat eten zoekt, en vroeg ons op z’n plat-Gronings of hij ons entree-kaartje mocht hebben.’
Bouwman keerde met honderd daalders terug naar huis, een groot bedrag in de die tijd, (te vergelijken met 2.500 euro nu).
Ik weet niet of ik de juiste Bouwman gevonden heb. Afgaande op de informatie uit de kranten: de voorletter ‘L’, de plaats waar hij oorspronkelijk vandaan kwam (Thesinge, gemeente Ten Boer), de geboorteperiode (jaren zeventig van de negentiende eeuw), en zijn bijnaam ‘Lange Luut’, zou het kunnen gaan om Luitje Bouwman, die geboren werd in 1877. Hij trouwde in 1902 met Grietje Stuurwold en kreeg met haar tien kinderen. Luitje Bouwman overleed in 1930, 52 jaar oud.
Bouwman keerde met honderd daalders terug naar huis, een groot bedrag in de die tijd, (te vergelijken met 2.500 euro nu).
Ik weet niet of ik de juiste Bouwman gevonden heb. Afgaande op de informatie uit de kranten: de voorletter ‘L’, de plaats waar hij oorspronkelijk vandaan kwam (Thesinge, gemeente Ten Boer), de geboorteperiode (jaren zeventig van de negentiende eeuw), en zijn bijnaam ‘Lange Luut’, zou het kunnen gaan om Luitje Bouwman, die geboren werd in 1877. Hij trouwde in 1902 met Grietje Stuurwold en kreeg met haar tien kinderen. Luitje Bouwman overleed in 1930, 52 jaar oud.
Bronnen
Reacties